Fifteen Shades of Polish Feminism:
Literature, Culture and Gender Discourses in Polish Academia
Women Online Writing Journal
ISSN 2056-4791
Issue No 3, September 2014
Special Issue in Polish Language
Piętnaście twarzy polskiego feminizmu: literatura, kultura i dyskurs genderowy na polskich uniwersytetach
pod redakcją Moniki Świerkosz oraz Urszuli Chowaniec WOW nr 3, Londyn 2014 Contents: Complete Issue of WOW 3 (2014) ISSN 2056-4691 Feminism in Polish Academia (in Polish) About the Authors (Notes, in Polish) Individual Articles: 1. Feminizm dzisiaj by Urszula Chowaniec (pp. 5-12) 2. Czy feminizm zmienił polskie literaturoznawstwo? by Monika Świerkosz (pp. 13-19) Część I Feminizm jako dyskurs krytyczny 3. Rechot literaturoznawcy. Dyskurs feministyczny na uniwersytecie by Anna Kowalcze-Pawlik (pp. 21-32) 4. Polityczny projekt feministycznej krytyki literackiej - krytyka osobista Nancy K. Miller by Dominik Dziedzic (pp. 33-42) 5. Od Kopciuszka do… Feministyczne potyczki z krytyką literacką by Dorota Kozicka (pp. 43-57) 6. Czego może oduczyć nas feminizm? by Agnieszka Gajewska (pp. 58-67) Część II: W stronę kulturowej historii literatury 7. Feministycznie o historii literatury i zwrocie kulturowym. Przypisy do dwóch projektów by Arleta Galant (pp. 69-79) 8. Kobieca literatura dokumentu osobistego by Anna Pekaniec (pp. 80-94) 9. „Kobiecy kompleks przynależności” i historia literatury by Joanna Krajewska (pp. 95-126) 10. Nałkowska nie tylko po polsku by Ursula Phillips (pp. 127-137) Część III: Interpretacje 11. Kiedy kobieta kocha mężczyznę: O seksualności heteronormatywnej w literaturze polskiej by Aleksandra E. Banot (pp. 139-152) 12. Nieczytelność sygnatury. O pisaniu (jak)o kobieta przez mężczyzn w literaturze polskiej by Joanna Szewczyk (pp. 153-179) 13. Ja, co to piszę by Wojciech Szymański (pp. 180-192) 14. Oko waginalne – trzecie oko czy ciało obce? Wokół projektu artystycznego Alicji Żebrowskiej by Agnieszka Dauksza (pp. 193-199) 15. Encyklopedia Gender jako projekt oświeceniowy w czasach ponowoczesnych. Opis prac nad projektem by Monika Rudaś-Grodzka, Katarzyna Nadana, Agnieszka Mrozik, Agnieszka Wróbel (pp. 200-206) from the Acknowledgement:
“Feminism, after all, is simply the radical notion that women are people” (Lisa Appignanesi on Fifty Shades of Feminism in: The Observer, 17 March, 2013). |
From Introduction (an excerpt):
Feminizm dzisiaj, czyli dlaczego feminizm jest wciąż aktualny? Women Online Writing jako periodyk wydawany od tego roku (2014) w Londynie ma niezwykły zaszczyt zaprezentować Czytelnikom zestaw ważnych tekstów dotyczących wpływów feminizmu na polską naukę o literaturze. We wrześniu 2011 roku odbył się w Krakowie II Kongress Femisnityczny, zbierający w ramach swoich obrad osoby, biorące udział w kreaowaniu świadomości równościowej i budowaniu wielorakich instytucji poświęconych implementowaniu równości w społeczeństwie przez ostatnie dziesięciolecia. Feminizm nie powstał dopiero po upadku komunizmu, jego historia jest o wiele dłuższa, jednakże od czasu przełomu antykomunistycznego jego historia jest wyjątkowo dynamiczna: od wielkich nadziei, przez rozczarowania i klęski, po systematyczną organiczną pracę i właśnie ta historia w kontekście akademickich badań nad literaturą jest tematem nieniejszego numeru. Nie jest to często słyszana historia, raczej znana wąskim kręgom akademickim, tym bardziej więc WOW chce przyczynić się do jej rozpowszechnienia. Wydaje nam się, że ta historia jest niezwykle ważną opowieścią o tym, jak istotne jest wrażliwe i otwarte na nowe spojrzenia czytanie. Numer ten jest także dopełnieniem zbioru tekstów o historii feminizmu, badań genderowych po 1989 roku, która pojawiła się w ubiegłym roku po angielsku pod tytułem Women’s Voices and Feminism in Polish Cultural Memory (2012, Cambridge Scholars Publishing). Uważamy, że podobne podsumowania są ważkie, aby wyraźnie widzieć zarówno kierunki i procesy rozwoju, jak i mechanizmy kontroli, jakie pojawiają się wokół szeroko rozumianej myśli feministycznej. Zanim przejdziemy do artykułów, do których wprowadzi nas Monika Świerkosz, redaktorka niniejszego numeru, która z niezwykłą determinacją zebrała wszystkie tutaj teksty, pragnę podzielić się kilkoma uwagami, nad tym, czym jest feminism dzisiaj. (Urszula Chowaniec, 2014) From Foreword by Monika Świerkosz (an excerpt):
Czy feminizm zmienił polskie literaturoznawstwo? II Akademicki Kongres Feministyczny odbył się w Krakowie w dniach od 26 do 28 września 2011 roku pod hasłem „Jak feminizm zmienił polską naukę?”. Jego celem była nie tyle integracja środowisk akademickich zainteresowanych studiami kulturowymi nad płcią czy prezentacja programów badawczych (jak to miało miejsce w Słubicach w czasie I AKF-u), ile raczej wskazanie konkretnych miejsc przemian w obszarze wiedzy naukowej, związanych z obecnością feminizmu w polskiej akademii. Ponad 230 uczestniczek i uczestników wzięło udział w odczytach i dyskusjach toczących się w 27 panelach dyscyplinarnych i interdyscyplinarnych, między innymi: historycznym (i lokalnych programów dotyczących historii kobiet), ekonomicznym, antropologicznym, socjologicznym, medio- i filmoznawczym, medycznym, psychoanalitycznym, religioznawczym i teologicznym oraz studiów nad męskością. Dzięki udziałowi organizacji pozarządowych i fundacji w dyskusjach pojawiły się również tematy związane z kobiecym obywatelstwem i społecznym oporem, problemami polskich rodzin czy przeciwdziałaniem przemocy domowej. Zorganizowano też panele poświęcone relacjom między polityką a wiedzą feministyczną, ruchem kobiecym a teoriami, wytwarzanymi na uniwersytetach. Istotnie, feminizm jest dziś obecny w prawie wszystkich dziedzinach humanistyki: poszerza perspektywy badawcze, upomina się o nowe, przemilczane kiedyś tematy, problematyzuje dyskusję nad metodologiami, wskazuje na fałszywy uniwersalizm wcześniejszych teorii i praktyk. To również dzięki feminizmowi zrozumieliśmy, że wiedza nie jest ani niewinna, ani wytwarzana w sterylnych ideologicznie warunkach na uniwersytetach, lecz rodzi się w działaniu, poprzez praktyki społeczne, dyskursywne, często jednak o charakterze wykluczającym. I właśnie dlatego możemy, a nawet powinniśmy, używać wiedzy do krytycznej analizy świata. Pytanie towarzyszące Kongresowi brzmiało więc: czy sama akademia – jako instytucja i określona idea kształcenia – zareagowała jakoś na te zmiany? Czy i w jakim stopniu związana z feminizmem pluralizacja punktów widzenia przyczyniła się do podważenia normy „naukowości” i pozwoliła wyeliminować mechanizmy marginalizacji w przestrzeniach wiedzy? Czy polskie women’s studies, gender studies, queer studies wykorzystały swój krytyczny potencjał? Czy skorzystała na tym literatura? Czy zmienił się jakoś nasz sposób czytania tekstów, czy zmieniło się nasze podejście do języka? |
All articles and essays published in this journal are under copyright protection. Authorization is given for an individual to download, save, or print out one copy of any article in this journal, without securing written permission. This authorization does NOT extend to copies made for sale, for general distribution, for advertising or promotional purposes, or for creating new works or anthologies.